Meststoffen en evenwichtige voeding voor bomen

Zijn meststoffen nodig?

In ideale omstandigheden zijn in de natuur meststoffen geven compleet overbodig. Dit geldt niet alleen voor bomen maar voor planten in het algemeen. 

Dit omdat de natuur circulair is en zelf zijn meststoffen voorziet. De bouwstenen die planten nodig hebben uit de bodem zijn vooral stikstof en mineralen. Zij ondersteunen de opbouw van het plantenweefsel dat vooral uit koolstof ontstaat die de plant uit de lucht haalt door middel van fotosynthese. De bouwstenen zitten in het organisch materiaal en komen beschikbaar voor de plant bij de afbraak van dat organisch materiaal

 

In onze tuinen is dat natuurlijk een ander verhaal. 

De bodem in de tuin is ofwel aangevoerd of gecompacteerd en veelal deels verontreinigd geraakt tijdens de bouw van het huis.

Naast de verstoorde structuur is in de meeste gevallen ook het leven verstoord en zijn er resten van de bouw aanwezig in de bodem zoals cement..

En den natuurlijke processen worden verstoord door het wegnemen van afgevallen bladeren. 

Men mag dan nog zoveel meststoffen toevoegen, het is geen duurzaam verhaal zonder een goede bodemstructuur.

Een goede bodemstructuur wordt tot stand gebracht door het leven in de bodem dat organisch materiaal afbreekt en ondersteund door een ideale lucht-waterhuishouding.

Een levende bodem zorgt dus voor opneembare voeding voor de plant.

Zowel het leven als de lucht-waterhuishouding kan ondersteund worden door bepaalde substraten en in sommige gevallen ingrepen zoals drainage of structuuraanpassingen.

In welke situatie toch meststoffen toevoegen?

Het bodemleven bestaat uit levende organismen, naast dieren, vooral regenwormen en insecten ook bacteriën en schimmels.

Dankzij hen zijn de elementen voor de opbouw van de plant beter beschikbaar en opneembaar voor de wortels.

Voeding toevoegen in de bodem heeft vooral zin onder volgende voorwaarden:

-Als er een zeker gebrek of onevenwicht is
-Als het opneembaar is voor de plant
-Als het leven en de structuur in de bodem voorzien is om het opneembaar te maken

Het goede nieuws is dat de natuur in onze contreien dit meestal zelf doet. Wij kunnen ervoor zorgen dat dit proces ondersteund wordt waardoor je sneller een gezonde en levende bodem bekomt.

 

Een gezonde bodem bereik je dus niet met het toevoegen van meststoffen maar met het toevoegen en ondersteunen van leven en organische stof.

Het bodemleven zet die organische stof om in beschikbare voeding voor de planten.

In bijna alle gevallen is organische meststof hiervoor het meest geschikt

Welke meststoffen geef je het best?

Meststoffen zorgen niet enkel voor groei maar ook voor stevigheid, een groener blad en een betere weestand.

In bijna 100% van de gevallen zijn organische meststoffen het beste voor de bodem. Ik zeg duidelijk voor de bodem want in theorie zijn de elementen voor de plant hetzelfde. 

Als chemisch samengestelde meststof (kunstmest) is deze meteen beschikbaar voor de plant maar dosering is delicater en kan gemakkelijk tot nadelige gevolgen leiden. 

Deze nadelige gevolgen zijn bv: 

-Verarmen van het bodemleven
-Verstoren van de natuurlijke cyclus en de bodemgezondheid
-Verstoren van de zuurtegraad 

Als organische meststof dient de stikstof eerst worden gemineraliseerd door micro-organismen zodat die beschikbaar komt voor de plant. Dit natuurlijk proces is beter voor de bodem maar neemt wat tijd in beslag. Daardoor is het geven van organische meststof iets dat je beter op voorhand doet.  

De belangrijkste voordelen zijn:

-Geen verstoring van het ecosysteem, stimulering van het bodemleven.
-Geleidelijke afgifte van voedingstoffen, geen uitspoeling en overbemesting.
-Verbetering van de bodemstructuur waardoor planten beter kunnen groeien.

Wanneer, en het tijdstip van meststoffen toevoegen.

Wanneer dien je organische meststoffen toe?

-Het einde van de winter begin lente: Organische meststoffen kunnen aangebracht worden vanaf eind januari zodat de beschikbaarheid maximaal is in maart – april. 

-Lente en zomer: Tenzij je maximale groei wenst adviseren wij geen meststoftoediening in de lente/zomer.

Zijn je bomen nog in het eerste jaar na aanplant dan is meststoffen geven in de lente en zomer nog af te raden.

-Herfst: Je kan een meststof toedienen in de herfst zodat je boom sterk de winter in gaat. Opgelet: dit zijn aangepaste meststoffen, arm aan stikstof en je geeft best een lichte dosering.

-Winter: Tenzij helemaal op het einde van de winter heeft meststoffen geven in de winter geen nut.

 

Wanneer geef je samengestelde meststoffen of kunstmest?

Zelden of nooit: Je vermijdt deze best. Er zijn specifieke situaties waarbij samengestelde meststoffen een optie kunnen zijn maar daar gaan we hier niet op in. 

Maar: Ook organische meststoffen zijn met voorzichtigheid te gebruiken. Neem bij voorkeur traagwerkende organische meststoffen die je tijdig aanbrengt zodat de optimale beschikbaarheid samenvalt met de periode met de hoogste opname.

Anders spoelen de meststoffen door naar het grondwater. Daar zijn ze ongewild en nutteloos.

 

En ook belangrijk om te weten: 

Kwalitatieve leibomen en parasolbomen hebben minder meststoffen nodig. Dit komt omdat het metabolisme trager is. De boom groeit minder snel, heeft minder bladmassa en is dus ook zuiniger met voedingstoffen.

Voor de rest van de bomen en planten heeft de toevoeging van meststoffen te maken met het type tuin dat je hebt. 

Bij wildere tuinen waar veel organisch materiaal ter plaatse blijft zijn toevoegingen minder nodig.

Tuinen waarbij jaarlijks de bladeren en het fijne snoeiafval weggenomen wordt en zonder actief werkende bovenlaag kunnen jaarlijks een dosis organische meststof gebruiken.
Deze geef je ook bij voorkeur tussen eind januari en half maart.

Wat als je te veel meststoffen toedient?

Allereerst zijn het onnodige kosten. Uitspoelende meststoffen zijn slecht voor het grondwater op lange termijn.

Teveel meststoffen kunnen voor een wildere groei zorgen en meer onderhoud met zich meebrengen. Bovendien krijg je in sommige omstandigheden zwakkere planten.

Tenslotte kan een te hoge dosis meststoffen verbranding van de wortels veroorzaken met het afsterven van de plant tot gevolg.

Meststoffen na een verse aanplant worden niet altijd opgenomen en kunnen ervoor zorgen dat de boom zich minder goed aanpast. (zie: ons advies)

 

Zuurtegraad:

Hou er rekening mee dat sommige meststoffen de PH of zuurtegraad van de bodem kunnen beïnvloeden.

Je let hier vooral op bij bomen en planten die zuur minnend zijn.  Kalkmeststoffen of meststoffen met kalk als drager worden dan best vermeden. 

 

Meststoffen geven bij droogte vergt een andere benadering

Bemesten bij droogte is een balansoefening. Water is de sleutel.

Zonder vocht is meststof enkel een last voor je planten. 

Kies voor zachte, organische voeding en geef je bodem de zorg die ze verdient.
Soms ben je beter af met een mulchlaag, een laag bodemverbeteraar, compost of schors en of houtsnippers

 

Besluit en ons advies:

-Zorg voor een  goede structuur. Dit start met lucht in de bodem.

-Zorg voor leven in de bodem. Hoe meer leven hoe gezonder de bodem.

-Bemest met traagwerkende organische meststoffen aan het einde van de winter die beschikbaar komen voor de plant in de lente. 

-Teveel meststof is nutteloos

-Meststoffen in de aanplantfase kunnen ervoor zorgen dat de boom minder weerbaar is. 

 

Meststoffen geven als je een zandgrond hebt.

Voeding geven aan een zandgrond vergt een aparte aanpak vooral omdat zandgrond minder voedingstoffen bevat en een armer bodemleven heeft. 

Het allerbeste is dat de planten afgestemd zijn op de zandgrond. In dat geval zijn er weinig acties nodig los van een jaarlijkse onderhoudsdosis op het einde van de winter.

Op zandgrond is het goed om veel organisch materiaal toe te voegen zoals koemestkorrels, bodemverbeteraar of compost. 

In veel gevallen raden wij in eerste instantie niet aan om bij te bemesten. Zeker niet na aanplant.

Zo stimuleer je de wortels om op zoek te naar voeding en krijg je een meer ontwikkeld wortelgestel.

Een meer ontwikkeld wortelgestel zorgt voor een betere verankering van de boom. Naast stabiliteit kan de boom daardoor beter een stressperiode zoals droogte overbruggen.

Wat we aanbevelen bij aanplant is een goede bodemverbeteraar. Afhankelijk van uw bodemtoestand voorzien we de standaard die in de meeste gevallen voldoet of de professionele bodemverbeteraar.

Bemest altijd met organische meststoffen. Zo ondersteun je het bodemleven en de bodemstructuur.

Bemesting in de herfst vereist een specifieke aanpak met aangepaste organische meststoffen.